HOANMYCD, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc cây xanh, đã thực hiện thành công hàng trăm dự án gia cố cây nghiêng tại các khu đô thị, công viên và khu vực dân cư. Qua thực tế triển khai, đội ngũ chuyên gia của công ty nhận thấy rằng 80% các trường hợp cây nghiêng có thể được cứu sống và phục hồi hoàn toàn nếu áp dụng đúng kỹ thuật gia cố từ những ngày đầu.
Trước khi bắt tay vào công việc gia cố, việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng nghiêng của cây là bước đầu tiên quan trọng. Cây có thể nghiêng do nhiều yếu tố khác nhau: gió mạnh, đất yếu, hệ thống rễ kém phát triển, hoặc do trồng không đúng kỹ thuật từ ban đầu[1]. Mỗi nguyên nhân sẽ đòi hỏi một phương pháp gia cố khác nhau để đạt hiệu quả tối ưu.
Việc đánh giá mức độ nghiêng cần được thực hiện một cách khoa học và chính xác. Đầu tiên, bạn cần kiểm tra xem bầu rễ có bị xê dịch khỏi vị trí ban đầu hay không[4]. Nếu bầu rễ vẫn ổn định trong đất, việc gia cố sẽ dễ dàng hơn nhiều so với trường hợp bầu rễ đã bị lung lay hoặc lộ ra ngoài mặt đất. Tiếp theo, quan sát độ nghiêng của thân cây so với mặt đất - nếu góc nghiêng nhỏ hơn 30 độ, cây có thể được chỉnh về thẳng đứng mà không gây tổn hại đến hệ thống rễ.
Một yếu tố quan trọng khác cần đánh giá là tình trạng của hệ thống rễ. Hãy nhẹ nhàng đào xung quanh gốc cây để kiểm tra xem có rễ nào bị đứt gãy hay không. Những rễ chính bị tổn thương sẽ ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng và nước của cây, do đó cần có biện pháp xử lý đặc biệt. Ngoài ra, cần kiểm tra độ ẩm của đất xung quanh - đất quá ướt sẽ làm giảm độ bám của hệ thống gia cố, trong khi đất quá khô có thể gây gãy rễ khi điều chỉnh vị trí cây.
Trong quá trình đánh giá, HOANMYCD thường sử dụng thước đo góc nghiêng chuyên dụng và thiết bị đo độ ẩm đất để có những số liệu chính xác nhất. Kinh nghiệm cho thấy, việc gia cố sẽ có tỷ lệ thành công cao nhất khi được thực hiện trong vòng 48 giờ đầu sau khi cây bị nghiêng, trước khi rễ cây kịp thích nghi với vị trí mới.
Phương pháp staking là kỹ thuật phổ biến nhất để gia cố những cây có kích thước nhỏ đến trung bình, đặc biệt hiệu quả với những cây mới trồng hoặc cây có thân mềm[1]. Kỹ thuật này sử dụng một đến ba cọc gỗ hoặc kim loại được đóng vào đất xung quanh cây, sau đó dùng dây đai chuyên dụng để cố định thân cây với các cọc chống.
Việc lựa chọn số lượng cọc phụ thuộc vào kích thước và tình trạng của cây. Đối với những cây nhỏ có đường kính thân dưới 10cm, thường chỉ cần một cọc chống được đặt ở phía hướng gió để tạo sự ổn định. Cọc này nên được đặt cách thân cây khoảng 45-60cm và nghiêng về phía cây với góc 45 độ để tăng hiệu quả chống đỡ.
Với những cây lớn hơn hoặc những khu vực có gió thổi từ nhiều hướng, phương pháp hai đến ba cọc chống sẽ phù hợp hơn. Các cọc được bố trí đều xung quanh cây, tạo thành một hệ thống chống đỡ ổn định từ mọi phía[1]. Khoảng cách giữa các cọc phải được tính toán chính xác để đảm bảo lực chống đỡ được phân bố đều, tránh tạo ra những điểm tập trung ứng suất có thể gây tổn hại cho thân cây.
Chiều cao của điểm cố định trên thân cây cũng rất quan trọng. Theo khuyến nghị của các chuyên gia, điểm cố định nên được đặt ở vị trí 1/3 hoặc 2/3 khoảng cách từ mặt đất lên đến cành đầu tiên, nếu cao quá thì cần phải thuê dịch vụ chặt cây tới xử lý các nhánh cho phù hợp. Vị trí này cho phép phần thân cây phía trên có thể dao động nhẹ theo gió, giúp kích thích sự phát triển của các mô gỗ và tăng cường độ bền của thân cây. Tuyệt đối không cố định ngay dưới các cành chính vì điều này có thể khiến thân cây bị gãy trong điều kiện gió mạnh.
Phương pháp guying được sử dụng cho những cây có kích thước lớn hơn, đặc biệt là những cây đã trưởng thành bị nghiêng do tác động của thiên tai[1]. Khác với staking, hệ thống guying sử dụng dây cáp thép hoặc dây thừng chuyên dụng được kéo căng từ thân cây đến các neo đất được đóng sâu vào đất.
Hệ thống guying thường sử dụng ba điểm neo được bố trí đều xung quanh cây, tạo thành một tam giác đều với cây ở trung tâm[2]. Điều này đảm bảo lực chống đỡ được phân bố đều từ mọi hướng, ngăn chặn hiệu quả việc cây tiếp tục nghiêng về bất kỳ phía nào. Các điểm neo phải được đặt ở khoảng cách 1,5-2 lần chiều cao của cây để tạo ra góc căng dây thích hợp khoảng 45 độ.
Một yếu tố quan trọng trong hệ thống guying là việc lựa chọn điểm cố định trên thân cây. Khác với staking, điểm cố định cho guying thường được đặt cao hơn, ở vùng tán lá hoặc 2/3 chiều cao của cây. Vị trí này giúp tận dụng tối đa đòn bẩy để kiểm soát chuyển động của toàn bộ cây, đặc biệt hiệu quả trong việc chống lại tác động của gió mạnh.
Việc điều chỉnh độ căng của dây cũng cần được thực hiện cẩn thận. Dây quá căng sẽ hạn chế khả năng dao động tự nhiên của cây, làm suy yếu quá trình phát triển cơ học của thân cây. Ngược lại, dây quá lỏng sẽ không đủ khả năng chống đỡ khi có gió mạnh. Độ căng lý tưởng cho phép cây dao động nhẹ trong điều kiện gió bình thường nhưng vẫn giữ vững vị trí thẳng đứng.
Phương pháp gia cố ngầm là một kỹ thuật tiên tiến được sử dụng cho những cây lớn có bầu rễ bị lung lay nghiêm trọng[2]. Thay vì sử dụng các hệ thống chống đỡ bên ngoài có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ, phương pháp này tập trung vào việc ổn định bầu rễ ngay từ bên trong đất.
Hệ thống gia cố ngầm thường sử dụng khung gỗ hoặc kim loại được đặt trực tiếp lên bầu rễ và cố định bằng các cọc dài được đóng sâu vào đất xung quanh[2]. Khung này phân bố trọng lượng của bầu rễ ra một diện tích lớn hơn, giảm áp lực lên từng điểm và tạo ra sự ổn định bền vững. Các cọc cố định thường có chiều dài 1,2-1,5 mét và được đóng nghiêng về phía bầu rễ để tăng khả năng chống kéo.
Một ưu điểm lớn của phương pháp này là tính thẩm mỹ cao - toàn bộ hệ thống được che phủ bằng lớp đất và mulch, không tạo ra bất kỳ vật cản nào trong cảnh quan. Điều này đặc biệt quan trọng trong các khu vực công cộng, sân vườn biệt thự hoặc những nơi có yêu cầu cao về mặt thẩm mỹ.
Quá trình thi công gia cố ngầm đòi hỏi sự chính xác cao và kinh nghiệm phong phú. HOANMYCD đã áp dụng thành công phương pháp này cho nhiều cây cổ thụ quý hiếm trong các dự án bảo tồn, đạt tỷ lệ thành công 95% trong việc phục hồi cây về vị trí thẳng đứng mà không gây tổn hại đến hệ thống rễ.
Việc lựa chọn vật liệu phù hợp đóng vai trò quyết định đến hiệu quả và độ bền của hệ thống gia cố. Đối với cọc chống, có hai loại chính được sử dụng rộng rãi: cọc gỗ và cọc kim loại. Cọc gỗ thường được làm từ gỗ thông hoặc gỗ keo có đường kính 5-8cm và chiều dài 60-180cm tùy theo kích thước cây[4]. Loại này có ưu điểm là dễ gia công, thân thiện với môi trường và có chi phí thấp, tuy nhiên độ bền hạn chế trong môi trường ẩm ướt.
Cọc kim loại, thường được làm từ thép mạ kẽm hoặc nhôm hợp kim, có độ bền cao hơn và ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết. Loại này đặc biệt phù hợp với những dự án yêu cầu thời gian sử dụng lâu dài hoặc trong môi trường khắc nghiệt. Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng nắp nhựa bảo vệ ở đầu cọc để tránh thương tích cho người qua lại.
Đối với hệ thống guying, việc lựa chọn neo đất phù hợp là yếu tố then chốt. Neo đất xoắn (earth screw) đang được đánh giá cao nhờ khả năng bám giữ tốt và dễ dàng điều chỉnh[5]. Loại neo này có chiều dài 75-90cm và được vặn vào đất theo góc nghiêng về phía cây, tạo ra lực kéo mạnh mẽ. Ưu điểm lớn của neo xoắn là có thể tái sử dụng và điều chỉnh độ căng dễ dàng bằng cách vặn thêm hoặc nới ra.
Một lựa chọn khác là neo đóng thẳng, thường được sử dụng trong đất cứng hoặc có nhiều đá. Loại này cần được đóng sâu ít nhất 45cm và có đầu móc hoặc vòng để gắn dây cáp[2]. Việc đánh giá loại đất là bước quan trọng để lựa chọn loại neo phù hợp - đất cát cần neo dài hơn, trong khi đất sét có thể sử dụng neo ngắn hơn nhưng phải đảm bảo không bị ảnh hưởng bởi sự co giãn của đất theo mùa.
Việc lựa chọn vật liệu kết nối giữa cây và hệ thống chống đỡ không kém phần quan trọng. Dây đai vải với lỗ khoen (grommeted strap) được khuyến nghị sử dụng thay vì dây thừng hoặc dây thép trực tiếp. Dây đai vải có bề mặt rộng, phân tán áp lực lên một diện tích lớn của thân cây, giảm thiểu nguy cơ tổn thương vỏ cây. Loại dây đai tốt thường có chiều rộng 2,5-5cm và được làm từ vật liệu không thấm nước, chống tia UV.
Đối với hệ thống guying lớn, dây cáp thép mạ kẽm với đường kính 3-6mm là lựa chọn phổ biến. Loại dây cáp này có độ bền kéo cao, ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết và có thể chịu được lực căng lớn trong thời gian dài. Tuy nhiên, cần sử dụng các phụ kiện bảo vệ như ống cao su hoặc vải đệm để tránh tổn thương trực tiếp cho vỏ cây.
Một giải pháp hiện đại khác là dây polypropylene rỗng ruột với đường kính 10mm[5]. Loại dây này có độ đàn hồi vừa phải, cho phép cây dao động nhẹ mà vẫn cung cấp sự chống đỡ cần thiết. Màu vàng của dây này cũng giúp tăng tính an toàn, dễ nhìn thấy để tránh va chạm. Ưu điểm khác của polypropylene là không hút nước, không bị mục nát và có thể tái sử dụng nhiều lần.
Để thực hiện các công việc gia cố một cách chuyên nghiệp, cần trang bị đầy đủ các công cụ chuyên dụng. Đầu tiên là thiết bị đóng cọc - búa tạ hoặc máy đóng cọc nhỏ gọn giúp đóng cọc chính xác và nhanh chóng. Đối với những cọc kim loại, cần sử dụng đầu đóng chuyên dụng để tránh làm biến dạng đầu cọc.
Cần tời tay (hand winch) là thiết bị không thể thiếu khi xử lý những cây lớn bị nghiêng nặng. Thiết bị này cho phép điều chỉnh vị trí cây từ từ và chính xác, tránh gây tổn thương cho hệ thống rễ. Khi sử dụng cần tời, cần có điểm neo chắc chắn và thực hiện từ từ, quan sát phản ứng của cây sau mỗi lần điều chỉnh.
Các công cụ đo lường cũng rất quan trọng: thước đo góc nghiêng giúp xác định chính xác mức độ lệch của cây, máy đo độ ẩm đất giúp đánh giá tình trạng đất xung quanh bầu rễ, và compa từ để xác định hướng gió chính trong khu vực. Ngoài ra, cần chuẩn bị sẵn các vật liệu bảo vệ như băng cảnh báo màu vàng để đánh dấu khu vực thi công và dây phản quang để tăng tính an toàn ban đêm.
Bước đầu tiên trong quy trình gia cố cây nghiêng là thực hiện đánh giá toàn diện tình trạng của cây và môi trường xung quanh. Quá trình này nên được thực hiện trong điều kiện thời tiết ổn định, tránh những ngày có mưa to hoặc gió mạnh. Đội ngũ kỹ thuật của HOANMYCD thường bắt đầu bằng việc chụp ảnh ghi lại tình trạng ban đầu của cây từ nhiều góc độ khác nhau, giúp theo dõi quá trình phục hồi và đánh giá hiệu quả sau này.
Việc kiểm tra hệ thống rễ cần được thực hiện cẩn thận và khoa học. Sử dụng vòi nước với áp lực nhẹ để rửa sạch đất xung quanh gốc cây, lộ ra phần rễ chính và đánh giá mức độ tổn thương. Những rễ bị gãy hoặc tổn thương cần được cắt tỉa sạch sẽ để tránh nhiễm bệnh. Đồng thời, cần kiểm tra độ chặt của đất xung quanh - nếu đất quá chặt cần xới nhẹ để tăng khả năng thấm nước và oxy cho rễ cây.
Đánh giá hướng gió và điều kiện vi khí hậu tại vị trí cây cũng rất quan trọng. Quan sát các cây xung quanh để xác định hướng gió chính, kiểm tra xem có vật cản nào có thể tạo ra dòng gió xoáy không. Thông tin này sẽ quyết định vị trí đặt cọc chống hoặc neo đất để đạt hiệu quả tối ưu. Ngoài ra, cần đánh giá không gian xung quanh để đảm bảo có đủ chỗ cho việc thi công và không ảnh hưởng đến các công trình, cây cối khác trong khu vực.
Quá trình đưa cây về vị trí thẳng đứng cần được thực hiện từ từ và cẩn thận. Trước khi bắt đầu, nên tưới nước nhẹ cho đất xung quanh bầu rễ để làm mềm đất, giúp việc điều chỉnh dễ dàng hơn và giảm nguy cơ gãy rễ. Với những cây nhỏ, có thể sử dụng sức người để đẩy cây về vị trí thẳng đứng, nhưng cần ít nhất 2-3 người để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Đối với những cây lớn hơn, việc sử dụng cần tời tay là cần thiết. Điểm neo cho cần tời phải được chọn cẩn thận - có thể là cây khác, cột điện, hoặc móng bê tông chắc chắn. Dây cáp từ cần tời được gắn vào thân cây ở vị trí cao nhất có thể để tăng hiệu quả đòn bẩy. Quá trình kéo phải thực hiện từ từ, dừng lại sau mỗi 10-15 độ để kiểm tra phản ứng của cây và tình trạng bầu rễ.
Trong quá trình điều chỉnh, cần liên tục quan sát bầu rễ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường như rễ chính bị căng quá mức hoặc đất xung quanh bị nứt nẻ. Nếu xuất hiện những dấu hiệu này, cần dừng lại và đánh giá lại phương pháp điều chỉnh. Đôi khi, thay vì đưa cây về hoàn toàn thẳng đứng, việc điều chỉnh về vị trí nghiêng nhẹ (5-10 độ) có thể an toàn hơn và vẫn đảm bảo cây phát triển bình thường.
Sau khi cây đã được điều chỉnh về vị trí mong muốn, cần ngay lập tức thực hiện việc đầm chặt đất xung quanh bầu rễ[4]. Sử dụng chày gỗ hoặc dụng cụ đầm nhẹ để đầm đất theo từng lớp, đảm bảo không có khoảng trống nào xung quanh rễ cây. Việc đầm phải đều tay và nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương rễ nhỏ. Cuối cùng, tưới nước kỹ để đất ổn định và rễ cây tiếp xúc tốt với đất.
Việc lắp đặt hệ thống chống đỡ cần được thực hiện ngay sau khi điều chỉnh xong vị trí cây để tránh cây lại nghiêng về vị trí cũ. Đối với phương pháp staking, bước đầu tiên là xác định vị trí đóng cọc. Cọc phải được đặt ở khoảng cách 45-60cm từ thân cây và bên ngoài vùng bầu rễ để tránh làm tổn thương rễ. Hướng đóng cọc cần nghiêng về phía cây với góc 45 độ để tăng khả năng chống đỡ.
Quá trình đóng cọc cần thực hiện cẩn thận, sử dụng búa tạ với lực vừa phải để tránh làm nứt hoặc biến dạng cọc. Cọc cần được đóng sâu ít nhất 45cm trong đất, hoặc sâu hơn nếu đất mềm. Phần cọc nhô ra mặt đất nên có chiều cao phù hợp với điểm cố định trên thân cây, thường là 1/3 hoặc 2/3 khoảng cách từ mặt đất đến cành đầu tiên.
Việc gắn dây đai cần đặc biệt chú ý để tránh làm tổn thương vỏ cây. Trước tiên, quấn một lớp vải mềm hoặc cao su xung quanh thân cây tại điểm cố định để bảo vệ vỏ cây[9]. Sau đó, đặt dây đai lên trên lớp bảo vệ này và siết với lực vừa phải - chỉ đủ căng để cây không dao động quá mức nhưng vẫn cho phép cây chuyển động nhẹ theo gió.
Đối với hệ thống guying, việc đóng neo đất cần được thực hiện theo tam giác đều xung quanh cây. Khoảng cách từ gốc cây đến mỗi neo nên bằng 1,5-2 lần chiều cao của cây để tạo góc căng dây khoảng 45 độ. Neo xoắn được vặn vào đất theo hướng nghiêng về phía cây, sâu khoảng 60-75cm tùy theo loại đất. Sau khi đã cố định xong các neo, tiến hành căng dây cáp từ điểm cao trên thân cây xuống các neo, điều chỉnh độ căng đều nhau ở cả ba hướng.
An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu trong quá trình gia cố cây nghiêng. Trước khi bắt đầu công việc, cần thiết lập khu vực an toàn xung quanh cây với bán kính ít nhất 3 mét, sử dụng băng cảnh báo và biển báo để ngăn người qua lại. Đặc biệt trong những khu vực công cộng, cần có người trực canh hoặc hàng rào tạm thời để đảm bảo an toàn cho công chúng.
Việc sử dụng các thiết bị bảo hộ cá nhân là bắt buộc cho tất cả nhân viên tham gia. Mũ bảo hiểm, găng tay chống trượt, giày bảo hộ và kính bảo vệ mắt là những trang bị cơ bản không thể thiếu. Khi làm việc với những cây cao hoặc sử dụng thang, cần có dây an toàn và phải được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi sử dụng. Ngoài ra, cần chuẩn bị sẵn hộp sơ cứu và số điện thoại cấp cứu trong trường hợp xảy ra tai nạn.
Điều kiện thời tiết cũng ảnh hưởng lớn đến an toàn thi công. Tuyệt đối không thực hiện công việc gia cố trong điều kiện có mưa to, gió mạnh hoặc sét đánh. Nếu thời tiết xấu bất ngờ xuất hiện trong quá trình thi công, cần dừng ngay và đưa toàn bộ nhân viên đến nơi an toàn. Đặc biệt cần lưu ý với những dây cáp kim loại có thể dẫn điện khi có sét đánh.
Việc xử lý các vật liệu nguy hiểm cũng cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định an toàn. Dây cáp thép có thể gây thương tích nghiêm trọng nếu bị đứt đột ngột, do đó cần kiểm tra kỹ trước khi sử dụng và thay thế ngay nếu phát hiện dấu hiệu hư hỏng. Khi cắt hoặc uốn cong cáp thép, cần sử dụng kìm chuyên dụng và đeo kính bảo vệ. Đối với các công cụ điện, cần đảm bảo nguồn điện ổn định và có biện pháp chống giật điện.
Hệ thống gia cố cây nghiêng cần được kiểm tra định kỳ để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Trong tháng đầu sau khi lắp đặt, cần kiểm tra hàng tuần để phát hiện sớm những vấn đề có thể xảy ra. Các điểm cần kiểm tra bao gồm: độ căng của dây đai hoặc cáp, tình trạng của các cọc chống và neo đất, và dấu hiệu tổn thương trên thân cây tại điểm cố định.
Sau tháng đầu, có thể giảm tần suất kiểm tra xuống mỗi tháng một lần, nhưng vẫn cần tăng cường kiểm tra sau những đợt thời tiết xấu như bão, mưa lớn hoặc gió mạnh. Đặc biệt chú ý kiểm tra tình trạng của neo đất sau mưa lớn, vì đất ướt có thể làm giảm khả năng bám giữ của neo và gây ra hiện tượng chùng dây.
Việc điều chỉnh độ căng dây là một phần quan trọng của công tác bảo trì. Theo thời gian, dây có thể bị giãn tự nhiên hoặc cây phát triển làm thay đổi lực tác động lên hệ thống. Cần điều chỉnh để duy trì độ căng vừa phải - đủ để chống đỡ cây nhưng không quá chặt làm hạn chế sự phát triển tự nhiên. Các chuyên gia khuyến nghị rằng cây cần có thể dao động nhẹ trong gió nhẹ để kích thích sự phát triển của mô gỗ.
Việc vệ sinh và bảo dưỡng thiết bị cũng không kém phần quan trọng. Dây cáp thép cần được kiểm tra định kỳ để phát hiện dấu hiệu gỉ sét hoặc sờn, thay thế ngay nếu cần thiết. Các cọc gỗ cần được kiểm tra để phát hiện dấu hiệu mục nát hoặc bị mối mọt. Neo đất cần được bôi trơn định kỳ để duy trì khả năng điều chỉnh. Đồng thời, khu vực xung quanh hệ thống cần được dọn dẹp thường xuyên, loại bỏ cỏ dại và các vật cản có thể gây nguy hiểm.
Việc xác định thời điểm thích hợp để tháo dỡ hệ thống gia cố là một quyết định quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của cây. Theo khuyến nghị chung, hệ thống staking nên được tháo dỡ sau một mùa sinh trưởng, thường là vào mùa thu đối với cây trồng vào mùa xuân. Tuy nhiên, thời gian cụ thể có thể thay đổi tùy theo tình trạng phục hồi của từng cây.
Dấu hiệu cho thấy cây đã sẵn sàng để tháo dỡ hệ thống bao gồm: thân cây đã cứng cáp và không còn dao động quá mức khi có gió nhẹ, hệ thống rễ đã phát triển tốt và bám chắc vào đất, và cây đã có dấu hiệu sinh trưởng mới như ra lá non hoặc cành mới. Để kiểm tra, có thể nhẹ nhàng nới lỏng dây đai và quan sát xem cây có xu hướng nghiêng về vị trí cũ hay không.
Quá trình tháo dỡ cần được thực hiện từ từ và cẩn thận. Đầu tiên, nới lỏng dần độ căng của dây đai hoặc cáp trong vài ngày để cây có thời gian thích nghi. Sau đó, tháo hoàn toàn một trong số các điểm cố định và theo dõi phản ứng của cây trong 24-48 giờ. Nếu cây vẫn ổn định, có thể tiếp tục tháo các điểm cố định còn lại. Cuối cùng, rút các cọc chống và neo đất, lấp đầy các lỗ để tránh nguy hiểm cho người qua lại.
Việc để hệ thống gia cố quá lâu có thể gây tác hại cho cây. Dây đai quá chặt có thể tạo ra vết hằn trên thân cây, cản trở quá trình lưu thông chất dinh dưỡng và có thể dẫn đến chết cây. Ngoài ra, cây phụ thuộc quá lâu vào hệ thống chống đỡ sẽ không phát triển được sức mạnh tự nhiên của thân, dễ gãy đổ khi gặp thời tiết xấu sau khi tháo hệ thống. Do đó, việc theo dõi và quyết định thời điểm tháo dỡ cần được thực hiện bởi những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc cây xanh.
Tree bracing là kỹ thuật chuyên sâu được sử dụng khi cây có những cành lớn bị yếu hoặc có nguy cơ gãy đổ. Khác với các phương pháp gia cố thân cây, bracing tập trung vào việc củng cố các điểm yếu trong cấu trúc tán cây, đặc biệt là những vị trí phân cành chữ V hoặc những cành có kích thước lớn bất thường so với thân chính.
Quá trình bracing sử dụng các thanh kim loại ren được lắp đặt xuyên qua các cành yếu. Những thanh ren này, thường có đường kính 10-15mm và được làm từ thép không gỉ hoặc thép mạ kẽm, được khoan xuyên qua điểm yếu và cố định bằng đai ốc ở hai đầu. Vị trí lắp đặt cần được tính toán chính xác để đảm bảo hiệu quả chống đỡ mà không gây tổn hại đến quá trình sinh trưởng của cây.
Một kỹ thuật bracing phổ biến khác là sử dụng thanh chống vuông góc. Phương pháp này được áp dụng khi có vết nứt dọc trên thân cây hoặc cành lớn. Thanh kim loại được lắp đặt vuông góc với hướng của vết nứt, ngăn chặn quá trình mở rộng vết nứt và cho phép cây tự liền lành theo thời gian. Loại bracing này đặc biệt hiệu quả với những cây có giá trị cao mà việc cắt bỏ cành không phải là lựa chọn mong muốn.
HOANMYCD đã áp dụng thành công kỹ thuật bracing cho nhiều cây cổ thụ trong các công viên và di tích lịch sử. Một trường hợp điển hình là cây bồ đề 200 tuổi tại một ngôi chùa cổ, trong đó đội ngũ kỹ thuật đã sử dụng hệ thống bracing phức hợp để củng cố 3 cành chính có dấu hiệu yếu, giúp cây tiếp tục phát triển khỏe mạnh trong hơn 5 năm qua.
Tree cabling là phương pháp gia cố sử dụng hệ thống cáp thép linh hoạt để kết nối các cành cây với nhau, tạo ra một mạng lưới chống đỡ bên trong tán cây. Khác với bracing sử dụng thanh kim loại cứng, cabling cho phép các cành vẫn có thể dao động tự nhiên theo gió nhưng được hạn chế ở mức an toàn.
Có hai loại cabling chính: static cabling và dynamic cabling. Static cabling sử dụng cáp thép không co giãn để hạn chế hoàn toàn chuyển động của cành, thường được áp dụng trong những trường hợp khẩn cấp khi cành có nguy cơ gãy đổ ngay lập tức. Dynamic cabling sử dụng vật liệu có tính đàn hồi như dây tổng hợp chuyên dụng, cho phép cành dao động trong phạm vi an toàn và duy trì quá trình phát triển tự nhiên của cây.
Việc lắp đặt hệ thống cabling đòi hỏi kỹ năng cao và hiểu biết sâu về cấu trúc cây. Các điểm neo trên cành phải được chọn ở những vị trí có đủ sức chịu đựng, thường là ở khoảng 2/3 chiều dài cành tính từ gốc. Cáp được lắp đặt ở góc độ phù hợp để phân bố tải trọng đều và tránh tạo ra điểm tập trung ứng suất. Việc căng cáp cũng cần được thực hiện cẩn thận - đủ căng để chống đỡ hiệu quả nhưng không quá chặt làm hạn chế sự phát triển của cành.
Một ưu điểm lớn của cabling là tính thẩm mỹ cao, hệ thống cáp ít ảnh hưởng đến vẻ đẹp tự nhiên của cây so với các phương pháp khác. Ngoài ra, cabling có thể được sử dụng như một biện pháp phòng ngừa cho những cây có cấu trúc yếu ngay từ khi còn khỏe mạnh, thay vì chờ đến khi có vấn đề mới can thiệp. Điều này đặc biệt quan trọng với những cây có giá trị cao về mặt thẩm mỹ, lịch sử hoặc môi trường.
Cây đa thân (multi-stemmed trees) đòi hỏi phương pháp gia cố đặc biệt vì cấu trúc phức tạp và điểm yếu thường nằm ở vùng phân nhánh gốc. Mỗi thân cây được coi như một cá thể riêng biệt và cần có hệ thống chống đỡ độc lập, nhưng đồng thời phải đảm bảo sự hài hòa và cân bằng cho toàn bộ cây.
Đối với cây đa thân có 2-3 thân chính, phương pháp guying được điều chỉnh để phù hợp với từng thân. Mỗi thân sẽ có 2 điểm neo được đặt song song với hướng gió chính, tạo thành một hệ thống chống đỡ ổn định cho từng thân riêng biệt. Khoảng cách giữa các neo phải được tính toán để tránh xung đột giữa các hệ thống và đảm bảo không gian đủ cho sự phát triển của cây.
Trong một số trường hợp, có thể sử dụng kỹ thuật cabling nội tại để kết nối các thân cây với nhau, tạo ra sự hỗ trợ lẫn nhau. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với những cây có các thân phát triển không đều, trong đó thân mạnh có thể hỗ trợ cho thân yếu hơn. Tuy nhiên, việc thực hiện cabling nội tại cần được thực hiện bởi các chuyên gia có kinh nghiệm để tránh gây tổn hại cho cấu trúc tự nhiên của cây.
Một thách thức đặc biệt với cây đa thân là việc đánh giá và duy trì cân bằng tổng thể. Khi một thân được gia cố mạnh hơn các thân khác, có thể tạo ra sự mất cân bằng và làm tăng nguy cơ cho những thân không được hỗ trợ. Do đó, việc thiết kế hệ thống gia cố cho cây đa thân cần có cái nhìn tổng thể và tính toán tương tác giữa các thành phần của cây.
